คำถามจากทางบ้าน: เพื่อนที่ทำงาน ชอบสั่งยาฟอกฟันขาวจากออนไลน์มาทำเอง และทำบ่อย จะมีอันตรายมั้ยคะ จริงๆ แล้วถ้าอยากฟอกฟันขาวแบบปลอดภัยต้องทำยังไง

ปัจจุบันการฟอกสีฟัน (tooth whitening หรือ bleaching) ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากหลายคนต้องการมีรอยยิ้มที่ดูขาวสะอาด สดใส และเสริมบุคลิกภาพให้มั่นใจมากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม การฟอกสีฟันด้วยวิธีที่ไม่เหมาะสมหรือทำบ่อยเกินไป โดยเฉพาะจากการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ซื้อผ่านช่องทางออนไลน์และใช้เอง อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพช่องปากทั้งในระยะสั้นและระยะยาวได้

ผลิตภัณฑ์ฟอกสีฟันที่มีจำหน่ายทั่วไปนั้นมีหลายประเภท เช่น แบบเจล แผ่นแปะ หรือ น้ำยาบ้วนปาก โดยมักมีส่วนผสมหลักคือ hydrogen peroxide หรือ carbamide peroxide ซึ่งเป็นสารออกซิไดซ์ที่มีฤทธิ์ในการแทรกซึมเข้าไปยังโครงสร้างของเคลือบฟันเพื่อสลายเม็ดสีที่อยู่ภายใน แม้สารเหล่านี้จะมีประสิทธิภาพในการฟอกสีฟันได้จริง แต่การใช้อย่างไม่ถูกต้อง โดยเฉพาะในปริมาณความเข้มข้นที่สูงเกินไป หรือใช้อย่างต่อเนื่องและถี่โดยไม่มีการควบคุมโดยทันตแพทย์ อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงหลายประการ เช่น เสียวฟัน, ระคายเคืองเหงือกและเยื่อบุช่องปาก, ฟันขาวไม่สม่ำเสมอ นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์ที่ซื้อจากแหล่งที่ไม่น่าเชื่อถือทางออนไลน์ อาจมีความเข้มข้นของสารฟอกสีสูงเกินกว่าที่กฎหมายอนุญาต หรือมีสารต้องห้ามที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย อีกทั้งการใช้โดยไม่มีการประเมินสุขภาพฟันและเหงือกก่อน อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่แย่ลงได้

แนวทางที่แนะนำสำหรับการฟอกสีฟันอย่างปลอดภัย

• ควรปรึกษาทันตแพทย์ก่อนเสมอ เพื่อให้มีการตรวจวินิจฉัยและประเมินสุขภาพฟัน เหงือก รวมถึงพิจารณาความเหมาะสมของการฟอกสีฟันในแต่ละราย
• เลือกใช้วิธีที่อยู่ภายใต้การดูแลของทันตแพทย์ เช่น การฟอกสีฟันที่บ้าน หรือ ในคลินิก
• หลีกเลี่ยงการใช้น้ำยาฟอกฟันขาวที่ไม่ได้มาตรฐานหรือไม่มี อย. และหลีกเลี่ยงการฟอกสีฟันบ่อยเกินความจำเป็น ควรทำตามคำแนะนำของทันตแพทย์เท่านั้น
• หมั่นดูแลสุขอนามัยในช่องปาก เช่น การแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง ใช้ไหมขัดฟัน และหลีกเลี่ยงอาหารหรือเครื่องดื่มที่ก่อให้เกิดคราบ เช่น ชา กาแฟ หรือบุหรี่ ก็สามารถช่วยให้ฟันคงความขาวได้ยาวนานขึ้นโดยไม่ต้องฟอกซ้ำบ่อย

การฟอกสีฟันไม่ใช่หัตถการอันตราย หากทำอย่างถูกวิธีภายใต้การดูแลของทันตแพทย์ แต่การสั่งซื้อผลิตภัณฑ์จากแหล่งที่ไม่ปลอดภัยและใช้เองบ่อยเกินไป อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปากมากกว่าผลดี จึงขอแนะนำให้ประชาชนเลือกวิธีที่ปลอดภัยและได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญเสมอ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีอย่างยั่งยืน ทั้งในแง่ความสวยงามและความปลอดภัยของสุขภาพช่องปากในระยะยาว

ผู้ตรวจบทความ

อ.ทพ.ณัฐนันท์ โพธิ์เอี่ยม

อาจารย์สังกัดฝ่ายวิชาการและภาควิชาทันตกรรมหัตการ