เคยได้ยินเรื่อง “โรคกลัวหมอฟัน” โรคนี้เป็นยังไง? ในมุมของหมอฟัน วิธีการรักษากับคนไข้ที่กลัวหมอฟันทำได้อย่างไรบ้าง?

โรคกลัวหมอฟัน (Dental Phobia) คือภาวะความกลัวการทำฟันอย่างรุนแรง ซึ่งเป็นมากกว่าความกังวลทั่วไป และมักทำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการไปพบทันตแพทย์แม้จะมีอาการเจ็บปวด ส่งผลให้ปัญหาช่องปากเล็กน้อยลุกลามจนรักษายากขึ้น สาเหตุสำคัญมักเกิดจากประสบการณ์ที่ไม่ดีในอดีต, ความกลัวเจ็บ, ความรู้สึกสูญเสียการควบคุมขณะรับการรักษา, หรือความอับอายในสุขภาพช่องปากของตนเอง

ในมุมมองของทันตแพทย์ยุคใหม่ ภาวะนี้เป็นสิ่งที่เข้าใจได้และสามารถจัดการได้ หัวใจสำคัญของการก้าวข้ามความกลัวคือ การสร้างความไว้วางใจผ่านการสื่อสารที่เปิดเผย ทันตแพทย์จะใช้เวลาพูดคุยเพื่อทำความเข้าใจถึงต้นตอของความกลัว และใช้เทคนิคต่างๆ เพื่อให้คนไข้รู้สึกควบคุมสถานการณ์ได้ เช่น การอธิบายขั้นตอนอย่างละเอียด (Tell-Show-Do) และการให้ “สัญญาณหยุด” ที่คนไข้สามารถใช้ได้ทุกเมื่อที่ต้องการพัก

นอกจากนี้ เทคโนโลยีทางทันตแพทย์ในปัจจุบันยังช่วยให้การทำฟันสะดวกสบายและเจ็บปวดน้อยที่สุด ตั้งแต่การใช้ยาชาแบบทาเพื่อลดความเจ็บจากการฉีดยา ไปจนถึงทางเลือกสำหรับผู้ที่มีความกลัวรุนแรง เช่น ก๊าซหัวเราะ (Nitrous Oxide) ที่ช่วยให้ผ่อนคลาย, ยาคลายกังวล, หรือ การให้ยาทางหลอดเลือดดำ (IV Sedation) เพื่อให้คนไข้อยู่ในภาวะกึ่งหลับกึ่งตื่น

สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับผู้ที่กำลังเผชิญกับโรคกลัวหมอฟันคือการยอมรับว่าความกลัวนี้เป็นเรื่องจริงและสามารถจัดการได้ การเริ่มต้นก้าวแรกอาจเป็นเพียงการค้นหาข้อมูลทันตแพทย์ที่เข้าใจและมีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ และกล้าที่จะสื่อสารความกลัวของตนเองออกไปตั้งแต่ขั้นตอนการนัดหมาย การนัดครั้งแรกไม่จำเป็นต้องจบลงที่การรักษา แต่อาจเป็นเพียงการตรวจและพูดคุย เพื่อสร้างความคุ้นเคยและวางแผนร่วมกัน โรคกลัวหมอฟันไม่ใช่ภาวะที่จะต้องอยู่กับมันไปตลอดชีวิต แต่เป็นอุปสรรคที่สามารถก้าวข้ามได้ด้วยความเข้าใจ การสื่อสารที่ดี และความร่วมมือระหว่างผู้ป่วยกับทันตแพทย์ที่เห็นอกเห็นใจ เพื่อท้ายที่สุดแล้วทุกคนจะสามารถเข้าถึงการดูแลสุขภาพช่องปากที่จำเป็นและมีรอยยิ้มที่แข็งแรงได้อย่างยั่งยืน

ข้อมูลความรู้ทางทันตกรรมโดย

รศ.ทพญ.ดร. นิธิมา เสริมสุธีอนุวัฒน์

อาจารย์สังกัดฝ่ายวิชาการ
คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย