เคยเป็นไหม? เวลาอ้าปาก หรือขยับกราม จะรู้สึกว่ามีเสียงกึกๆ และมีอาการปวด อาการแบบนี้เป็นอะไร ต้องรักษาและแก้ไขอย่างไร

เวลาที่ผู้ป่วยอ้าปากหรือขยับกรามแล้วรู้สึกได้ยินเสียงกึก ๆ หรือเสียงคลิก พร้อมกับมีอาการปวดนั้น มักเกี่ยวข้องกับปัญหาที่ข้อต่อขากรรไกร หรือที่เรียกว่า TMJ รวมถึงกล้ามเนื้อรอบ ๆ ขากรรไกร

ข้อต่อขากรรไกร

เป็นข้อต่อที่ซับซ้อนและใช้งานตลอดเวลาจากการพูด เคี้ยว และกลืนอาหาร ซึ่งปกติจะมีแผ่นรองข้อต่อขากรรไกรทำหน้าที่ช่วยให้การเคลื่อนไหวเป็นไปอย่างราบรื่น

เสียงหน้าหู

ที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง มาจากแผ่นรองข้อต่อขากรรไกรเคลื่อนออกจากตำแหน่งปกติไปด้านหน้า และเมื่อแผ่นรองข้อต่อถูกดึงกลับเข้าที่ขณะมีการใช้งานหรือขยับขากรรไกร จึงทำให้เกิดเสียงดังขึ้น

สาเหตุ

สามารถเกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างภายในข้อต่อขากรรไกรเอง หรือเอ็นยึดภายในข้อต่อหย่อนยาน หรือมีการดึงรั้งหรือการทำงานไม่ประสานกันของกล้ามเนื้อ

ขณะเดียวกัน อาการปวด อาจมาจากการที่กล้ามเนื้อรอบขากรรไกรตึงตัวรวมทั้งอาจมีการอักเสบเล็กน้อยภายในข้อต่อ อาการลักษณะนี้ไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่เป็นสัญญาณเตือนว่าขากรรไกรและกล้ามเนื้อกำลังถูกใช้งานมากเกินไปหรือมีความไม่สมดุล

แนวทางการดูแลตนเองเบื้องต้นที่สามารถช่วยบรรเทาได้ คือพยายามพักการใช้งานขากรรไกร หลีกเลี่ยงอาหารที่แข็งหรือเหนียวเกินไป รวมทั้งไม่ควรอ้าปากกว้าง ๆ บ่อย ๆ เช่น เวลาหาวหรือกัดของชิ้นใหญ่ การประคบอุ่นบริเวณกรามจะช่วยให้กล้ามเนื้อที่ตึงคลายตัวลง โดยทั่วไปการดูแลตนเองอย่างเหมาะสมร่วมกับการปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันสามารถช่วยให้อาการดีขึ้นได้ภายในไม่กี่สัปดาห์ถึงไม่กี่เดือน

หากมีอาการเรื้อรังหรือรุนแรงขึ้นที่ควรใส่ใจ คือ

1. มีเสียงกึก ๆ หรือคลิกดังมากขึ้น หรือถี่ขึ้นเวลาขยับกราม
2. ปวดบริเวณหน้าหู ขมับ หรือกราม
3. อ้าปากได้จำกัด รู้สึกติด ๆ ขัด ๆ
4. เคี้ยวอาหารลำบากหรือปวดเวลาใช้งานขากรรไกร

ควรเข้ารับการตรวจประเมินและดูแลต่อเนื่องจากทันตแพทย์ด้านทันตกรรมบดเคี้ยวและความเจ็บปวดช่องปากใบหน้า เพื่อให้มั่นใจว่าขากรรไกรยังคงทำงานได้เป็นปกติและปลอดภัย

ข้อมูลความรู้ทางทันตกรรมโดย

ผศ.ทพญ.ดร.ชญานิษฐ์ ฉวีวรรณากร

อาจารย์ประจำภาควิชาทันตกรรมบดเคี้ยว
คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย